Betrouwbaarheid van je hbo scriptie- wat is dat eigenlijk?

Onderzoek doen kost zoveel tijd dat je het maar beter goed kan doen. Aandacht besteden aan het vergroten van de betrouwbaarheid van je onderzoek is een van die zaken die de kwaliteit van je hbo scriptie verbetert. Maar wat is betrouwbaarheid? En hoe schrijf je daar een mooi stukje over in je scriptie?

Betrouwbaarheid is volgens de boeken van Baarda (die volgens ons de beste onderzoeksboeken schrijft) de mate waarin een meting beïnvloed wordt door toevallige fouten. Goed verhaal. Lekker kort. Alleen maakt deze omschrijving nog niet helemaal duidelijk  waarom betrouwbaarheid belangrijk is.

Door anderen wordt betrouwbaarheid dan ook vaak met deze vraag omschreven: als je het onderzoek opnieuw zou doen, kom je dan op dezelfde resultaten uit? Laat je onderzoek te veel ruimte voor toeval dan kan je als het onderzoek herhaald wordt op hele andere resultaten en conclusies uitkomen.

Wat kun je doen om de betrouwbaarheid in je hbo scriptie te vergroten?

Als je gebruikmaakt van een enquête is het belangrijk om een hoge respons (veel deelnemers) te hebben. Doen er weinig mensen mee aan je enquête dan heeft dat negatieve gevolgen voor de betrouwbaarheid van je onderzoek. In je scriptie kun je beschrijven wat je allemaal hebt gedaan om een zo hoog mogelijke respons te krijgen. Bijvoorbeeld het sturen van een herinnering om je vragenlijst in te vullen. Overdrijf niet. Je hoeft niet te beschrijven dat de introductietekst in de tegenwoordige tijd en zonder hulpwerkwoorden is geschreven omdat dit de respons zou verhogen.

Bij kwalitatief onderzoek ligt het met de betrouwbaarheid wat lastiger. Bij interviews gaat het vaak maar om een beperkte groep mensen. Daar kun je geen steekproefcalculator op loslaten om de betrouwbaarheid te vergroten.

Daarom hebben wetenschappers die kwalitatief onderzoek doen een aantal zaken bedacht rondom het vergroten van de betrouwbaarheid. Bij kwalitatief onderzoek is het belangrijk dat er heel systematisch wordt gewerkt. De opzet van het onderzoek en de omstandigheden waarin het onderzoek plaatsvond horen heel precies te worden beschreven. En de data moet goed worden bewaard en zorgvuldig geanalyseerd. Het onderzoek moet, met andere woorden, te controleren en te herhalen zijn voor andere onderzoekers.

Bij onderzoek worden veel argumenten gebruikt om te laten zien dat aandacht is besteed aan de betrouwbaarheid van het onderzoek. Vijf zaken die je bij kwalitatief onderzoek in ieder geval kan noemen:

1. Hoewel er misschien niet zo veel mensen meedoen aan je onderzoek heb je deze mensen wel zorgvuldig geselecteerd. Zij zijn goed in staat om een antwoord te geven op de onderzoeksvragen. En je hebt er alles aan gedaan om deze mensen te laten deelnemen aan je onderzoek.
2. Je hebt gebruikgemaakt van verschillende data verzamelingsmethoden (dit is een van de vormen van triangulatie).
3. De interviews zijn opgenomen en uitgeschreven (getranscribeerd)
4. Je werkt volgens een bepaalde methode om je gegevens te analyseren.
5. Je maakt duidelijk dat jij zelf en/of iemand anders de resultaten heeft gecontroleerd.

Tot slot: De valkuilen bij betrouwbaarheid

In scripties kom je over de betrouwbaarheid nog meer zaken tegen. Bijvoorbeeld: ‘de interviews vonden in een rustige ruimte plaats’. Dit vind je in duizenden scripties terug. Maar is dat ook relevant als je onderzoek doet bij een organisatie die in een halfleeg kantoor zit? Of alleen als je kinderen met ADHD interviewt? Focus je in het stukje over betrouwbaarheid op de zaken die in jouw onderzoek de grootste invloed hebben hierop.

Sommige studenten schieten bij het beschrijven van de betrouwbaarheid van hun onderzoek soms in de verdediging. Ondanks een lage respons schrijven zij op dat hun onderzoek wel betrouwbaar ‘is’. Terwijl in elk onderzoeksboek staat dat een hoge respons belangrijk is en een 100% betrouwbaar onderzoek niet bestaat.

Dus: als je gewoon aangeeft welke keuzes je hebt gemaakt om de betrouwbaarheid te vergroten is dat genoeg. Een scriptie is een klein en kortlopend onderzoek. Dat je laat zien dat je oog hebt voor de tekortkomingen van je onderzoek is juist goed. Dus noem gerust ook een paar dingen die (mogelijk) de betrouwbaarheid negatief beïnvloeden. Die kan je later direct meenemen in de discussie.

Wil je overleggen over je scriptie? Kijk wat wij voor je kunnen betekenen.